Waarmee kunnen we je helpen?
Energiebesparen in een huurwoning?
Woon je in een huurwoning en wil je graag verduurzamen? Dat is begrijpelijk, want zo kan je je woonlasten verlagen en je woning comfortabeler maken. Maar als huurder ben je grotendeels afhankelijk van je verhuurder. Lees meer over de mogelijkheden die je kan bespreken met je woningcorporatie en wat je nú alvast zelf kunt doen om kosten te besparen op www.energieloketzoetermeer.nl/verduurzaming-huurwoningen
Stap 1: Makkelijk besparen
Energie besparen kan simpel zijn, zonder dat je eerst veel geld moet investeren. De verwarming lager zetten, een waterbesparende douchekop installeren, ledlampen monteren en naden en kieren dichten: het is vaak een kleine moeite. Alles bij elkaar scheelt het aanzienlijk op je energierekening.
Kijk hier voor alle tips en kleine maatregelen.
Stap 2: Je woning isoleren
Isoleer je woning om zo veel mogelijk energie te besparen.
Stap 3: Goed ventileren
Je woning genoeg ventileren is erg belangrijk om schimmel tegen te gaan en om te zorgen voor genoeg frisse, gezonde lucht in huis. Met goede, energiezuinige ventilatie heb je dit snel voor elkaar. En, je woning is nog een stap verder klaar om van het gas af te gaan.
Stap 4: Eigen energie opwekken
Zonnepanelen kunnen op een duurzame manier voorzien in een groot deel van jouw stroombehoefte: zonlicht is namelijk onuitputtelijk.
Stap 5: Duurzaam verwarmen en koelen
Heb je al eens nagedacht over een duurzaam alternatief voor het verwarmen en koelen van jouw huis en water? En is jouw huis goed geïsoleerd? Dan kan een warmtepomp de volgende stap zijn op weg naar aardgasvrij.
Simpele tips om energie te besparen?
Bekijk snel alle simpele (en vaak gratis) energiebespaartips op: www.energieloketzoetermeer.nl/bespaartips
Hoe werken subsidies?
Aanspraak maken op subsidie gaat altijd na het plaatsen van de maatregelen in of aan je woning. Je vindt alle info op rvo.nl of op https://energieloketzoetermeer.nl/financiering-en-subsidies.
Voor sommige subsidies moet je minimaal 2 maatregelen laten uitvoeren om deze te kunnen aanvragen. Ook lever je documenten/foto’s aan:
1. Bewijs van aankoop
2. Bewijs van betaling
3. Bewijs van installatie door de installateur
Meer info vind je hier: https://www.rvo.nl/subsidie-en-financieringswijzer/isde/particulieren/aanvragen
Hoe vraag ik btw terug voor zonnepanelen?
Je kunt de btw van je zonnepanelen terug vragen bij de Belastingdienst. Het bedrijf dat de zonnepanelen bij je levert en installeert kan je daarbij helpen. Of je kunt contact opnemen met het Energieloket Zoetermeer.
Wanneer kan ik zonnepanelen nemen?
Zonnepanelen zijn bijna altijd een goede keuze, het aantal en de soort zonnepanelen hangt af van uw dak. Wanneer u veel schaduw op u dak heeft is het rendement lager. Wilt u ook elektrisch verwarmen? Zorg dan altijd dat u eerst uw huis goed geïsoleerd heeft.
Wanneer kan ik vloer- of bodemisolatie nemen?
Vloerisolatie dat direct aan de onderkant van je vloer wordt geplaatst, kan aangebracht worden wanneer je een kruipruimte onder je vloer hebt. Een kruipruimte is minstens 40-50 cm hoog. Bodemisolatie is vooral bedoeld om kou en vocht weg te nemen uit je kruipruimte. Het is dus een mooie aanvulling op vloerisolatie, maar kan ook gebruikt worden wanneer je niet genoeg ruimte onder je vloer hebt voor vloerisolatie.
Voor bodemisolatie moet er wel toegang mogelijk zijn tot de kruipruimte en deze moet ten minste 40-50 cm hoog zijn.
Wanneer kom ik in aanmerking voor spouwisolatie?
Een spouw is de ruimte tussen uw binnen en buitenmuur. Een spouw kan geïsoleerd worden wanneer deze minimaal 5 cm diep is. De meeste woningen van 1930 tot 1970 hebben een spouw, je kunt dit herkennen aan de stenen van je muur. Soms is er al een beetje isolatiemateriaal aangebracht in je spouw, deze kan dan eventueel bijgevuld worden. Lees meer over spouwmuurisolatie op: Muurisolatie | Energieloket Zoetermeer
Wat kan ik doen tegen schaduw op mijn dak door bomen?
Bomen kappen om zo optimaal gebruik te maken van zonnepanelen? Dat is niet zo’n goed idee. De gemeente zal hier ook niet gauw in meegaan, omdat bomen CO2 opnemen en daarmee heel belangrijk zijn om klimaatverandering tegen te gaan. Daarnaast helpen bomen de omgeving te verkoelen, zorgen ze voor schonere lucht en maken ze de wijk fijner om in te wonen en leven. Die voordelen zijn groter dan het beetje extra stroom dat de zonnepanelen zouden kunnen opleveren.
Door bij de installatie van zonnepanelen te kiezen voor individueel geschakelde panelen met optimizers in plaats van seriegeschakeld, wekken de panelen ondanks een beetje schaduw nog het meeste op. De leverancier kan je hier meer over vertellen en uitleggen.
Wat betekent U-waarde ?
De isolatiewaarde van glas wordt uitgedrukt in U-waarde. Hoe lager het getal hoe beter de isolatiewaarde. HR++ glas heeft een U-waarde van 1.1 of minder. Triple glas heeft een U-waarde die kan oplopen tot 0.5.
Kan in ieder kozijn dubbel glas ?
Over het algemeen wel. Soms moet het kozijn aangepast worden. Met name bij de draaiende delen (openslaande ramen) moet gecheckt worden of het kozijn en de scharnieren het glas kunnen dragen. De glasleverancier let hier altijd op.
Bij triple glas wordt er vanwege het gewicht en de dikte meestal gekozen voor nieuwe isolerende kozijnen. Als u in aanmerking wilt komen voor subsidie voor triple glas dan zijn nieuwe kozijnen een voorwaarde. De vergoeding is daarom ook iets hoger dan voor HR++.
Heeft een warmtepomp altijd een buitenunit?
Een warmtepomp heeft altijd een bron nodig voor het verkrijgen van energie. Dat hoeft geen buitenunit te zijn. Er zijn bijvoorbeeld de volgende alternatieven:
- Een bodembron
- PVT panelen
- Een lucht-watersysteem waarbij de hele installatie binnen zit en de luchtinlaat via gevel of dak gaat.
Wat is een warmtepomppaneel ?
Dit is een speciaal soort PVT-Zonnepaneel dat werkt in combinatie met een warmtepomp. Dit paneel levert zowel elektriciteit als warmte. Aan de bovenzijde zitten zonnecellen net zoals bij een zonnepaneel en aan de achterkant zit een warmtewisselaar die warmte uit de lucht haalt. De zonnepanelen zijn in de zomer koeler waardoor ze een hoger rendement hebben en je maakt optimaal gebruik van je dakoppervlak.
Wat is een lucht-lucht warmtepomp?
Net als bij een lucht-water warmtepomp wordt de warmte via een ventilator uit de buitenlucht gehaald. Hiermee wordt alleen geen water verwarmd maar de verwarmde lucht wordt direct afgegeven aan de lucht in de woning. Dit type warmtepomp kan vaak ook als airco worden ingezet om te koelen. Het is vooral geschikt om 1 ruimte mee verwarmen of koelen.
Wat is een lucht-water warmtepomp?
Deze warmtepomp haalt de warmte middels een ventilator uit de buitenlucht en zet dit om in warm water voor verwarming en tapwater. De investering is lager dan die van bijvoorbeeld een bodemwarmtepomp. Het rendement is wel afhankelijk van de buitentemperatuur. Het is belangrijk je goed te laten informeren en te kiezen voor een model met voldoende capaciteit zodat je ook in de koudste wintermaanden kan genieten van een comfortabel huis.
Wat is een water-water warmtepomp?
Bij dit type warmtepomp wordt warmte uit oppervlaktewater of grondwater gehaald en gebruikt voor verwarming en tapwatervoorziening van de woning. Voor dit systeem moeten er twee bronnen geboord worden wat het een kostbare investering maakt. Het rendement ligt in vergelijking met sommige andere systemen wel hoger omdat de temperatuur van het grondater vrij constant is. In de zomer kan het systeem het huis op een natuurlijke manier koelen.
Wat is een grond-water warmtepomp?
Deze warmtepomp wordt ook wel bodemwarmtepomp genoemd. Bij dit systeem wordt een gesloten buis in de bodem geplaatst als een lus. Door de lus loopt een vloeistof met antivries of gedemineraliseerd kraanwater die de warmte uit de grond haalt. De warmtepomp zet deze warmte om een hoge temperatuur warmte voor de verwarming en tapwatervoorziening van de woning. Vanwege de boring val de investering vaak vele malen hoger uit dan voor bij andere warmtepompen.
Hoeveel zonnepanelen heb ik nodig ?
Dit kun je het beste laten berekenen door een installateur. Voor de berekening heb je in ieder geval de jaarnota van je energieleverancier nodig. Hierop staat hoeveel kWh (kilowattuur) je hebt gebruikt. De installateur kijkt voor de offerte naar de mogelijkheden op jouw dak. De helling van het dak, de beschikbare ruimte en eventuele schaduw hebben invloed op de energie-opbrengst. Afhankelijk van die zaken en het WP (Watt-piek) vermogen van de het type zonnepaneel wordt het aantal zonnepanelen bepaald die geplaatst kunnen worden.
Verandert er iets in je huishouden? Dan is het verstandig dit gelijk mee te nemen in het offertegesprek. Denk bijvoorbeeld aan een verandering in het aantal bewoners in huis. Of de aanschaf van een elektrische auto, warmtepomp of nieuwe keuken met inductie. Dit soort dingen bepalen of je misschien meer of minder stroom gaat gebruiken in de toekomst en of je alvast rekening moet houden met een uitbreiding van het aantal zonnepanelen.
Is het interessant om zonnepanelen te huren?
Door zonnepanelen te huren heb je geen investering vooraf en betaal je voor een aantal jaren een vast bedrag per maand. Na die periode ben je verplicht de panelen over te nemen. Het ontbreken van de investering vooraf klinkt goed maar het nadeel is dat je per saldo duurder uit bent dan wanneer je zonnepanelen koopt.
Wat is een micro-omvormer ?
De meeste systemen worden aangesloten op een enkele omvormer. Wanneer je kiest voor micro-omvormers dan krijgt elk paneel een eigen omvormer. De kosten liggen hoger maar het voordeel is dat elk paneel apart gemonitord kan worden. Ook als je gedeeltelijk schaduw hebt kun je meer opbrengst uit het systeem halen met micro-omvormers.
Moet je zonnepanelen apart verzekeren ?
Als je eigenaar bent van een woning dan vallen de zonnepanelen bijna altijd onder de opstalverzekering. Controleer dit altijd even bij je verzekeraar. Bij een huurwoning kunnen ze mogelijk onder de inboedelverzekering worden verzekerd.
Hoe zit het met zonne-energie opslag thuis?
Met een thuisaccu kun je in de avond de energie die overdag geproduceerd is gebruiken zonder verrekening met de energieleverancier. Het kan ook dienen als noodstroomvoorziening en als je de accu alleen gebruikt voor het opslaan en terugleveren van de zelf opgewekte energie, zorgt het voor minder belasting van het elektriciteitsnet.
Moet ik als huurder betalen voor verduurzaming?
Corporaties mogen een vergoeding vragen in de huur of servicekosten, maar deze vergoeding mag niet hoger zijn dan de gemiddelde reële besparing op de energierekening. Het totaalbedrag dat je als huurder betaalt aan huur, servicekosten en energiekosten moet na de ingreep gelijk blijven of dalen.
Heb ik een vergunning nodig voor een zonneboiler ?
Een vergunning is meestal niet nodig om de collectoren op het dak te kunnen plaatsen. Het moet dan wel aan bepaalde voorwaarden voldoen. De collectoren mogen bijvoorbeeld niet uitsteken en bij een plat dak niet te dicht bij de rand staan. Op een rijksmonument of in een beschermd stadsgezicht mag je meestal geen collectoren plaatsen. In ieder geval niet als ze zichtbaar zijn.
Check of je een vergunning nodig hebt op omgevingsloket.nl of ga langs bij het stadskantoor.
Kan ik subsidie krijgen voor een zonneboiler?
Voor zonneboilers is er de ISDE subsidie beschikbaar van de RVO. Controleer voor de aanschaf op de website van RVO of de zonneboiler op de apparatenlijst staat van deze subsidie. Daar vind je ook het subsidiebedrag.
Is een zonneboiler wel rendabel?
Dat hangt helemaal van je persoonlijke situatie af. Zonnepanelen verdien je sneller terug dan een zonneboiler. Heb je naast zonnepanelen nog ruimte over op je dak dan is het een prima extra stap.
Kan ik subsidie krijgen op HR++ glas ?
Voor glasisolatie is er ISDE-subsidie beschikbaar via de RVO. Controleer voor de aanschaf op de website van RVO welke voorwaarden gesteld worden, bijvoorbeeld de isolatiewaarde en de minimale oppervlakte. Daar vind je ook het subsidiebedrag.
Hoe weet ik wat voor glas ik heb?
Er zijn verschillende soorten glas: enkel, dubbel, HR++, triple en vacuüm glas. De makkelijkste manier om er achter te komen wat voor glas je hebt is door het op te zoeken in facturen van verbouwingen, een bouwkundig rapport of taxatierapport. Maar wat doe je als je dat niet hebt? Enkel glas is makkelijk te herkennen. Dit bestaat uit 1 glasplaat. Triple glas is ook makkelijk. Dat zijn twee aluminium strips met folie tussen drie glasplaten.
Dubbel glas en HR++ lijken erg op elkaar. Beide soorten hebben twee glasplaten met een aluminium strip ertussen. In de aluminium strip staat een code geprint. Vul deze codes in op een zoekmachine op internet en kijk of er op de site van de fabrikant meer informatie staat.
Je kan ook een aansteker/lucifer-test doen om erachter te komen of je dubbel- of HR++ glas hebt. Hou een vlam voor het glas en kijk schuin op het glas. Als het goed is zie je dan vier vlammetjes. Hebben de vlammen dezelfde kleur dan is het dubbel glas. Heeft het tweede of derde vlammetje een iets andere kleur dan is het HR++.
Heb je vacuüm glas? Dan zie je, als je heel goed kijkt, bijna onzichtbare afstandshoudertjes (puntjes) tussen de glasplaten.
Wat is de Rd-waarde?
De Rd-waarde (ook wel R-waarde genoemd) is de isolatiewaarde van het materiaal. Hoe hoger dit getal ,hoe meer isolerend vermogen het heeft. Let altijd op de isolatiewaarde bij het kiezen van isolatie. Als je na het uitvoeren van de klus in aanmerking wilt komen voor subsidie is een bepaalde isolatiewaarde soms een eis.
Kan ik subsidie krijgen op muurisolatie ?
Voor muurisolatie is er ISDE-subsidie beschikbaar via de RVO. Controleer voor de aanschaf op de website van RVO welke voorwaarden gesteld worden, bijvoorbeeld de isolatiewaarde en de minimale oppervlakte. Daar vind je ook het subsidiebedrag.
kan ik subsidie krijgen op vloerisolatie?
Voor vloerisolatie is er ISDE-subsidie beschikbaar via de RVO. Controleer voor de aanschaf op de website van RVO welke voorwaarden gesteld worden, bijvoorbeeld de isolatiewaarde en de minimale oppervlakte. Daar vind je ook het subsidiebedrag.
Kan ik subsidie krijgen op dakisolatie?
Voor dakisolatie is er ISDE-subsidie beschikbaar via de RVO. Controleer voor de aanschaf op de website van RVO welke voorwaarden gesteld worden, bijvoorbeeld de isolatiewaarde en de minimale oppervlakte. Daar vind je ook het subsidiebedrag.
Maakt een warmtepomp herrie?
Nee, het produceert wel wat geluid. Maar overlast is zeker te voorkomen. Laat je goed adviseren en kies voor het juiste systeem voor jouw specifieke situatie. Vraag bij de offerte naar het energielabel waar ook de geluidswaarden staan vermeld. Denk samen met de installateur na over de beste plaatsing. Om het nog stiller te maken kun je denken aan trillingsdempers of zelfs een geluiddempende omkasting.
Zijn er geluidseisen voor warmtepompen?
Per 1 januari 2021 zijn de geluidseisen voor warmtepompen aangescherpt naar maximaal 40 decibel. Dat is nu nog 65 tot 70 decibel afhankelijk van het vermogen. Ter vergelijking: een vaatwasser zit gemiddeld op 60 decibel. Deze eisen gaan over het geluidsniveau op de erfgrens met de buren.
Wat is COP?
Als je aan het kijken bent naar warmtepompen ben je de term vast wel eens tegengekomen. Het staat voor Coefficient of Performance. Het vertelt je hoeveel energie je terugkrijgt voor elke kW die het apparaat verbruikt. In het geval van een warmtepomp zegt het wat de verhouding is tussen de gebruikte energie en de opgewekte warmte. Bij een warmtepomp met een COP van 4 krijg je voor elke kilowatt energie 4 kilowatt warmte terug. Hoe hoger de COP hoe efficiënter het apparaat.
Waarom niet gewoon een elektrische cv ketel?
Een elektrische cv-ketel lijkt misschien voordeliger dan een warmtepomp, maar verbruikt vele malen meer elektriciteit. Dit komt omdat een warmtepomp veel efficiënter is: voor verwarming wel 4-5 keer zo efficiënt en voor warm water ongeveer 2 keer zo efficiënt als een elektrische cv-ketel. Dit betekent dat je energierekening flink omhoog gaat. Daarnaast belast je met een elektrische cv-ketel het elektriciteitsnet onnodig veel.
Kan ik mijn woning op lage temperatuur verwarmen ?
Niet elke woning is geschikt voor LTV. De woning moet redelijk tot goed geïsoleerd zijn. Als je geen vloer- of muurverwarming hebt is het goed om te kijken of de bestaande radiatoren geschikt zijn of vervangen moeten worden. Het is mogelijk speciale ventilatoren te kopen om oude radiatoren te helpen de warmte beter te verdelen. Je kan testen of de woning goed verwarmt wordt op lage temperatuurdoor de aanvoertemperatuur een week te verlagen naar 50 graden.
Kan ik mijn vloer isoleren tegen geluid?
Vloerisolatie is geen geluidsisolatie. Een vloer isoleer je van de onderkant, om te voorkomen dat vocht en kou de woning in trekken. Geluidsisolatie is vooral bedoeld voor appartementen, waarbij het materiaal aan de bovenkant van de verdiepingsvloer wordt aangebracht. Dit materiaal is geluiddempend en komt onder de vloer, zoals het parket. Geluidsisolatie heeft geen effect op energiebesparing.
Kan ik vloerisolatie combineren met vloerverwarming?
Wil je echt warme voeten? Dan is vloerisolatie alleen niet genoeg, maar raden we aan om ook te kiezen voor vloerverwarming. De vloerisolatie voorkomt dat de warmte van de vloerverwarming ook naar beneden uitstraalt. En de isolatie voorkomt dat er vocht onder je vloer komt. Vloerverwarming is dus een slimme combinatie met vloerisolatie, en je bent dan goed voorbereid op duurzame verwarmingssystemen zoals een warmtepomp.
Beschermt muurisolatie ook tegen geluid?
Muurisolatie is over het algemeen geen geluidsisolatie. Spouwmuurisolatie en het isoleren van je gevel, binnen of buiten, helpt om je energieverbruik te verlagen en het comfort in je woning te verbeteren. Dit noemen we energetische isolatiemaatregelen. Er bestaan ook isolatiematerialen specifiek voor geluid, maar die doen weer niks voor je energieverbruik.
Kan ik de Energiebespaarlening gebruiken voor zonnepanelen?
Voor het aanschaffen van zonnepanelen kun je gebruik maken van de Energiebespaarlening van het Warmtefonds. Kijk naar de voorwaarden hiervan op: https://www.warmtefonds.nl/particulieren/energiebesparende-maatregelen/zonnepanelen
Is er subsidie voor zonnepanelen?
Er is geen subsidie voor zonnepanelen. Je kunt wel de btw van de zonnepanelen terugvragen bij de Belastingdienst.
Moet ik zonnepanelen schoonmaken?
Als zonnepanelen onder een hoek van meer dan 20 graden liggen, spoelt de regen ze vanzelf schoon. Schoonmaken is dan in principe niet nodig, tenzij er hardnekkige vlekken op komen, bijvoorbeeld door vogelpoep of algengroei. Dan is een regenbui niet voldoende en kun je de panelen beter wél schoonmaken. Bij zonnepanelen die (bijna) plat liggen, is het ook aan te raden om ze minstens eens per jaar schoon te (laten) maken. Veel mensen vragen de glazenwasser dit te doen.
Wat gebeurt er met de opgewekte stroom die ik niet verbruik?
Zonnepanelen wekken het hele jaar door stroom op. Een deel van die stroom wordt direct gebruikt door bijvoorbeeld je wasmachine of droger. Maar er is ook een deel van de stroom die je niet direct verbruikt. De stroom die je zelf opwekt met zonnepanelen, maar niet meteen zelf gebruikt, lever je terug aan het elektriciteitsnet. Op andere momenten, bijvoorbeeld ’s avonds, gebruik je elektriciteit, terwijl je zonnepanelen niets produceren. Je energieleverancier “saldeert” (verrekent) dit stroomverbruik met de elektriciteit die je terug geleverd hebt. Jij betaalt alleen het “extra elektriciteitsverbruik” wat dan nog over is. Deze regeling blijft tot 1 januari 2023, maar zal daarna waarschijnlijk gaan verdwijnen. Kijk voor meer informatie op: https://www.milieucentraal.nl/energie-besparen/zonnepanelen/salderingsregeling-voor-zonnepanelen/
Kan ik als huurder ook zonnepanelen plaatsen?
Bij sommige woningcorporaties is het zeker mogelijk. Waar het mogelijk is betaal je dan via servicekosten aan de woningcorporatie voor de opgewekte stroom. In de meeste gevallen wordt er meer opgewekt dan waarvoor je betaalt. Het kan dus geen kwaad bij de verhuurder te informeren naar de mogelijkheden.
Wil je als huurder zelf zonnepanelen aanschaffen dan moet je altijd schriftelijk toestemming vragen aan de verhuurder. Ook moeten er goede afspraken worden gemaakt over wat er met de panelen gebeurt als je gaat verhuizen. Je zou dan een vergoeding kunnen krijgen voor de restwaarde of de nieuwe huurder de zonnepanelen zou de panelen moeten overnemen.
Wanneer zonnepanelen plaatsen op het eigen dak niet mogelijk is kun je ook participaties kopen in een zonnepark of een windmolen. Dat levert meestal een vast bedrag per jaar op.
Wat kun je doen tegen condens op de ramen?
Condens aan de buitenkant wat vooral in de ochtend en avond te voorschijn komt is een teken van goed isolatieglas(HR++). Niets meer aan doen! Zit er condens aan de binnenkant van het raam? Dat is een teken van slechte ventilatie. Probeer de ramen of roosters vaker open te zetten zodat er schone droge lucht het huis in kan. Kun je het zowel binnen als buiten niet wegvegen en zit het duidelijk tussen de glasplaten dan heb je te maken met een lekke ruit. het is verstandig deze te laten vervangen.
Moet je als huurder gewoon afwachten?
Zeker niet! Gelukkig kan je al veel zélf doen om energie te besparen. En in de meeste gevallen hoeft dat zelfs niks of weinig te kosten. Kijk voor snelle, simpele bespaartips op: www.energieloketzoetermeer.nl/bespaartips.
Natuurlijk kan je ook je woningcorporatie vragen wat zij doen aan verduurzaming. In sommige gevallen is het al helemaal verstandig contact op te nemen met de verhuurder. Bij vocht en schimmelproblemen bijvoorbeeld. Dan heb je het over ongezonde leefomstandigheden. Dit ontstaat door een slecht geventileerde woning. Laat de verhuurder dan controleren of de aanwezige ventilatie (roosters of mechanisch) wel voldoet.
Is er subsidie voor warmtepompen?
Voor warmtepompen is er ISDE-subsidie beschikbaar via de RVO. Controleer voor de aanschaf op de website van RVO of de warmtepomp op de apparatenlijst staat van deze subsidie. Daar vind je ook het subsidiebedrag.
Hoe lang gaan zonnepanelen mee?
De levensduur van zonnepanelen ligt gemiddeld boven de 25 jaar. En van de nieuwste panelen wordt verwacht dat meer dan 40 jaar meekunnen. De panelen verliezen door de jaren heen wel een deel van hun productievermogen, maar dat is zeer beperkt.